چاله هوايي چيست | چاله هاي هوايي چگونه بوجود مي آيند و آيا خطرناک هستند
چاله‌ي هوايي يا آشفتگي چيزي است که مسافران مضطرب بيش از هرچيز در طول پرواز از آن مي‌ترسند. همچنين دليل اصلي زخمي شدن مسافران هواپيما محسوب مي‌شود. آمار نشان مي‌دهد که تنها در آمريکا و در طول يک سال، چاله‌هاي هوايي دليل زخمي شدن 58 مسافر بوده است. خلبان‌ها نيز معمولا هنگام پرواز کمربند‌هاي خود را مي‌بندند و به مسافران نيز مي‌گويند که هميشه اين کار را انجام دهند. اما آيا چاله‌ي هوايي چيزي است که بايد از آن وحشت داشت؟
اغلب کساني که دائم در حال پرواز هستند و سفر هوايي را تجربه مي‌کنند، با چنين وضعيتي روبه رو شده‌اند که خلبان يا مهمانداران در طول پرواز از مسافران مي‌خواهند فورا به صندلي خود بازگشته و کمربندها را در حالت بسته نگه دارند. در چنين وضعيتي تکان‌هاي ناگهاني هواپيما علاوه بر ترس و وحشت، ممکن است باعث وارد شدن آسيب‌هاي جدي به افرادي شود که در موقعيت امن و ثابتي قرار ندارند.
يکي از خلبانان در مورد اين پديده مي گويد: چاله هاي هوايي مثل دست اندازهاي کوچکي هستند که تقريبا مي توانم بگويم هر روز در مسيرهاي پروازي با آنها مواجه مي شويم. مانند رانندگي با ماشين و همانطور که در خيابان، دست اندازهايي وجود دارد، در آسمان هم دست اندازهايي وجود دارد که به آنها چاله ي هوايي مي گويند و وقتي هواپيما در اين چاله هاي کوچک عجيب مي افتد، دچار لغزش هايي مي شود و شايد خيلي خوشايند نباشد اما خطرناک نيست و بخشي از پرواز است. به چاله هوايي آشفتگي هوايي هم مي گويند. اين آشفتگي حتي در موارد شديد هم که بسيار به ندرت اتفاق مي افتد شايد بسيار ناخوشايند باشد ولي خطرناک نيست و در موارد ملايم و متوسط مثل برخورد با يک دست-انداز معمولي مي باشد. وجود اين چاله ها از قبل قابل پيش بيني نيست اما ميتوان با هماهنگي با برج مراقبت و پرواز در ارتفاع امن گزارش شده، از برخورد، حتي الامکان خودداري کرد.
هواپيماها هنگام حرکت در آسمان، جرياني گردباد مانند از خود بر جاي مي‌گذارند و اين جريان در بعضي هواپيماها بيشتر است. به همين دليل برج‌هاي مراقبت، فاصله‌ي بيشتري بين هواپيماهاي بزرگ و کوچک در نظر مي‌گيرند تا جريان هواپيماهاي بزرگ‌تر باعث گير افتادن هواپيماي کوچک‌تر در دست‌انداز هوايي نشود.
شدت تلاطم ها در حال افزايش است
تا اينجاي کار خيالتان راحت است که چاله هوايي، جانتان را به خطر نمي‌اندازد؛ از طرفي اين تلاطم‌هاي هوايي در سال‌هاي آينده رو به افزايش خواهند بود و مقصر اصلي، انسان و تغييراتي مي‌باشد که در الگوي آب و هوايي به وجود آورده است. اين بي‌نظمي‌ها به مرور زمان باعث افزايش شدت طوفان‌ها مي‌شود و در واقع چاله‌هاي هوايي، به نوعي شرايط آب و هوايي و ميزان آشفتگي آن را به ما نشان مي‌دهند.
آيا توربولانس قابل پيش‌بيني است
در حالت کلي، چاله هوايي به هيچ عنوان قابل پيش‌بيني با رادار نيست و خدمه پرواز و مسافران را غافلگير مي‌کند؛ ولي در بسياري از موارد خلبان‌ها با بررسي گزارش هواشناسي از توربولانس‌هاي احتمالي مسير مطلع مي‌شوند و براي کاهش حداکثري اين مسئله بهترين مسير پروازي را پيش از پرواز انتخاب مي‌کنند.
همچنين، خلبان با روشن کردن علامت بستن کمربند مسافران را از وجود چاله هوايي مطلع مي‌کند.
انواع آشفتگي يا چاله هاي هوايي
براي يک مسافر بيمناک حتي آشفتگي ملايم نيز ترسناک و استرس آور است. اما براي خلبان‌ها آشفتگي ملايم همانند دست‌اندازي در خيابان است که هنگام رانندگي احساس مي‌شود. آشفتگي ملايم تنها چند فوت در ارتفاع هواپيما تاثير مي‌گذارد.
آشفتگي متوسط ترسي در خلبان‌ها ايجاد نمي‌کند چرا‌که ممکن است آن را در ساعاتي کوتاه و کم ميان هزاران ساعت پرواز احساس کنند. معمولا بين 10 تا 15 دقيقه طول مي‌کشد. اين نوع از آشفتگي مي‌تواند حتي مسافران آرام را جا‌به‌جا کند و باعث ريخته شدن قهوه‌ي درون فنجان شود. در آشفتي متوسط ارتفاع هواپيما بين 10 تا 20 فوت تغيير مي‌کند. نياز به هيچ اقدامي از سوي خلبان نيست اما در صورت ادامه يافتن آشفتگي، مسافران ارتفاع‌هاي مختلفي را تجربه مي‌کنند.
آشفتگي شديد بسيار کم اتفاق مي‌افتد. ممکن است در طول ده هزار ساعت پرواز تنها 5 دقيقه شاهد اين نوع آشفتگي باشيم. آشفتگي شديد بسيار ناخوشايند است اما خطرناک نيست. ارتفاع هواپيما تا بيش از 100 فوت (30 متر) نيز تغيير مي‌کند اما اصلا آن‌طور که بعضي مسافران مي‌گويند نيست و تغييري تا هزاران فوت ايجاد نمي‌شود.
ممکن است با وجود اينکه شما مطمئن شده ايد چاله هوايي و يا پرواز خطري ندارد و ريسک آن بسيار بسيار پايين است اما همچنان قرارگرفتن در موقعيت آن شما را عصبي و يا ناخوش کند. براي همين در مورد چاله هوايي مطالعه کنيد. بهترين چيز قبل از سفر آگاهي ست. بهتر است قبل از پرواز براي مشاوره در خصوص اين مورد به پزشک خود مراجعه کنيد و از او در مورد اين مسئله کمک بگيريد. اغلب توصيه ها در خصوص پزشکان درباره چاله هوايي و ترس از پرواز دستورالعملهاي کوتاه مدت و ساده است. خود شما هم ميتوانيد در حين پرواز و قبل از رسيدن به چاله هوايي از قرص ضد تهوع استفاده کنيد.
يکي از شروط بي خطر رد کردن چاله هاي هوايي اين است که در راحتي و آرامش کامل باشيد. هرچند که صندلي هاي هواپيما آنقدرها راحت نيست و به طور چسبيده به همي طراحي و چيده شده است، اما شما بايستي سعي کنيد که با پوشيدن لباسهاي مناسب و راحت اين آسايش را براي خود فراهم کنيد. اگر خسته هستيد و فکر ميکنيد لازم است کمي استراحت کنيد، شرايط آن را فراهم کنيد. ميتوانيد از مهمانداران پتو و يا بالشت کوچکي قرض بگيريد تا راحت تر استراحت کنيد.
تمامي سيستم هاي کنترل خودکار پرواز به گونه اي طراحي مي گردند تا در زمان نياز به راحتي توسط خلبان تصحيح يا غيرفعال گردند. اين بدين معناست که خلبانان مي بايست در طول پرواز همواره جهت غير فعال کردن سيستم اتوپايلوت و کنترل دستي هواپيما، گوش به زنگ باشند. با اين حال هيچ مشخصه معيني وجود ندارد که بتوان بر اساس آن، زمان خاموش کردن سيستم کنترل خودکار پرواز را تعيين نمود. بر اين اساس خلبان قادر است هر زمان که بخواهد با خاموش کردن سيستم اتوپايلوت، به صورت دستي مشکل احتمالي به وجود آمده را حل کند؛ مشروط بر اينکه هواپيما به حداقل ارتفاع از زمين ( 80 پايي) نرسيده باشد.
شما نيز به عنوان يک مسافر، قطعاً متوجه خواهيد شد که خلبانان در چه زماني سيستم اتوپايلوت را غيرفعال نموده اند. چرا که سيستم هاي کامپيوتري هواپيما قاعدتاً سريع تر و کارآمدتر از انسان ها عمل مي کنند و سرنشينان به هنگام کنترل و هدايت دستي هواپيما، متوجه دست اندازها و چاله هاي هوايي بيشتري مي شوند.